Zgodnie z niemieckim prawem cywilnym, spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości odręcznie i podpisze (§ 2247 BGB).
Samodzielne napisanie testamentu nie jest szczególnie skomplikowane i każdy może to zrobić. Testament sporządzony własnoręcznie ma nadrzędne znaczenie wobec dziedziczenia ustawowego. Jeśli nie ma testamentu, obowiązują przepisy dziedziczenia ustawowego zgodnie z § 1922 i kolejnymi Bürgerliches Gesetzbuch (BGB).
Aby testament odręczny był ważny, muszą być spełnione następujące warunki:
1. spadkodawca musi być zdolny do sporządzenia testamentu, tzn. musi posiadać zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych;
2. testament musi być napisany odręcznie na papierze (testament napisany przez spadkodawcę na komputerze jest nieważny);
3. testament musi zawierać własnoręczny podpis spadkodawcy, który musi być opatrzony imieniem i nazwiskiem.. Jeśli testament składa się z kilku arkuszy, wystarczy podpis na ostatnim arkuszu, ale można również podpisać wszystkie arkusze dla pewności.
4. testament powinien być opatrzony miejscem i datą jego sporządzenia.
Niedopełnienie warunku dotyczącego daty i miejsca sporządzenia testamentu może prowadzić do jego nieważności (§ 2247 ust. 5 BGB). W przypadku zmian testamentu, data jest istotna, aby określić, która wersja testamentu jest najbardziej aktualna.
Testament w depozycie sądowym
Testament w depozycie sądowym jest praktyką regulowaną przez z § 2248 BGB [Das Zentrale Testamentsregister]. Oznacza, że testament odręczny może być oddany do depozytu w centralnym rejestrze sądowym, który stanowi oficjalny rejestr służący przechowywaniu takich dokumentów.
Rejestry te znajdują się przy sądach rejonowych [Amtsgericht].
Depozyt sądowy jest formą przechowania testamentu, która gwarantuje jego bezpieczeństwo i wyklucza możliwość zgubienia, zniszczenia lub sfałszowania. W tym kontekście, sądem właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy. Natomiast miejscowo właściwy dla testamentów sporządzonych odręcznie jest każdy sąd rejonowy.
Testament odręczny wspólny
Małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w sformalizowanym i zarejestrowanym związku partnerskim (zgodnie z ustawą LPartG 10 IV; czytaj w Palandt, BGB. 77 wydanie, str. 2547) mogą wspólnie sporządzić jeden testament, tj. w ramach jednej deklaracji (§ 2265 BGB). Testament ten może być sporządzony jako testament odręczny, przy spełnieniu odpowiednich wymogów, w taki sposób, że jedna ze stron go własnoręcznie napisze, a obie strony podpiszą (zgodnie z § 2267 BGB). Osoba podpisująca się pod testamentem sporządzonym odręcznie przez drugiego małżonka lub partnera powinna opatrzyć go podpisem oraz datą i miejscem sporządzenia. Na testamencie napisanym przez jednego małżonka, drugi podpisujący go małżonek lub partner może przed złożeniem swojego podpisu pod testamentem dodać następujący dopisek: Jest to również moja ostatnia wola.
Testament berliński
W tym miejscu należy wspomnieć także o tzw. testamencie berlińskim, czyli testamencie wzajemnym, który jest szczególnie popularny w małżeństwach lub zarejestrowanych związkach partnerskich posiadających dzieci. W tego rodzaju testamencie małżonkowie lub partnerzy wspólnie ustanawiają się wzajemnie swoimi spadkobiercami, zachowując jednak klauzulę, że w przypadku śmierci ostatniego z nich, majątek przejdzie na inną wskazaną osobę trzecią, na ogół zstępnego.
